Dom i droga. Droga i dom.

Książka Cezarego Kazimierza Szymańskiego i Jakuba Szymańskiego pod tytułem Dom i droga. Droga i dom. Obrazy z życia Żydów częstochowian w latach 1945–2020 jest pierwszą syntetyczną pracą prezentującą jakże ważny, a zarazem jakże trudny problem badawczy, dotyczący społeczności żydowskiej w Częstochowie po II wojnie światowej. Trudność w tym przypadku polega na dotarciu do rozproszonych źródeł, zebraniu relacji od pokoleń „ocalonych” zarówno tych, którzy pozostali w Częstochowie, jak i tych, którzy rozproszeni są po całym świecie. Autorom się to udało.

Cenną wartością zaprezentowanej przez autorów narracji, jest przekaz dla współczesnego czytelnika faktów, które zbliżają się do obiektywnej ich interpretacji, wyrażając interes całej społeczności Częstochowy. Próba syntetycznego i obiektywnego zaprezentowania historii miasta po II wojnie światowej nie należy do łatwych. Różnorodność doświadczeń życiowych czy opcji politycznych mnoży oczekiwania na narrację zgodną z różnymi interesami: politycznymi, narodowymi, społecznymi czy jednostkowymi. Wskazanie przez autorów na losy zarówno chrześcijan, jak i Żydów w trudnym okresie okupacji hitlerowskiej oraz w procesie odbudowy powojennego życia politycznego i społecznego, przybliża obraz zróżnicowania społeczno-politycznego Częstochowy i jej mieszkańców.

Wartość tego opracowania podnosi fakt zarejestrowania wspomnień od tych pokoleń, które to z racji swojego wieku odchodzą, zabierając ze sobą szereg informacji z tragicznego okresu ich życia. […]

Fragmenty recenzji dr. hab., prof. UJD w Częstochowie Jerzego Mizgalskiego